Badania PULL-OFF - FAQ

Badania PULL-OFF powierzchni betonu i stali, badanie przyczepności powłok do podłoża. Wynik badania pull off wyrażany jest w MPa i informuje nas o sile potrzebnej do oderwania badanego materiału.

Badanie metodą pull‑off jest jedną z podstawowych, a zarazem bardzo precyzyjnych metod oceny przyczepności powłok do podłoża, niezależnie czy mamy do czynienia z powierzchnią betonu czy stali. Test ten polega na przykładanej, stopniowo zwiększanej sile, która powoduje oderwanie powłoki (lub fragmentu powłoki wraz z mieszaniną kleju i ewentualnie części podłoża) od podłoża. Wynik badania wyrażany jest w megapascalach (MPa) i umożliwia ocenę jakości oraz trwałości danej powłoki ochronnej – im wyższa wartość, tym lepsza przyczepność i potencjalnie dłuższa ochrona przed korozją czy degradacją środowiskową.

Etapy i metodyka badania pull off

Przebieg badania pull‑off obejmuje kilka kluczowych etapów:

1. Wybór i przygotowanie miejsca pomiarowego: Na powierzchniach betonowych należy wybierać miejsca o jednolitej strukturze, unikając obszarów z pęknięciami czy innymi uszkodzeniami („raki”) oraz zabrudzeń, które mogłyby wpłynąć na wynik testu. W przypadku powierzchni stalowych niezwykle ważne jest również usunięcie olejów, tłuszczów oraz innych zanieczyszczeń (np. przez odtłuszczenie i piaskowanie), aby zapewnić prawidłowe przyleganie powłoki.

2. Montaż urządzenia pomiarowego (grzybka): Na przygotowanym fragmencie powłoki aplikuje się specjalny, metalowy element testowy – potocznie określany jako „grzybek” lub „dolly”. Jego średnica dobierana jest w zależności od rodzaju badanej powłoki i spodziewanej siły przyczepności. Przykładowo, przy niższych wartościach adhezji stosuje się większe grzybki (np. 50 mm), natomiast przy wyższych – mniejsze (10 mm, 14 mm, 20 mm). Grzybek przykleja się do powłoki za pomocą kleju epoksydowego, a następnie po odpowiednim czasie wiązania może nastąpić właściwe badanie.

3. Wykonanie nacięcia (cięcia): Aby wyizolować strefę, w której zachodzą właściwe zjawiska przy odrywaniu, na powierzchni wykonuje się nacięcia – przed lub po zamontowaniu grzybka – przez całą grubość powłoki. W zależności od charakterystyki badanej powłoki (np. powłoki malarskie vs. zaprawy naprawcze) stosuje się różne techniki nacięcia, co wpływa na miarodajność uzyskanego wyniku.

4. Przeprowadzenie testu i pomiar: Za pomocą urządzenia hydraulicznego lub pneumatycznego, które stopniowo zwiększa przyłożoną siłę, wykonuje się odrywanie grzybka. Wartość siły (w MPa), po przekroczeniu której dochodzi do oderwania powłoki, jest rejestrowana jako wynik badania. Oprócz samej wartości siły ważna jest również analiza rodzaju oderwania – czy nastąpiło oderwanie z wewnątrz samej powłoki (kohezja) czy na styku powłoki z podłożem (adhezja) – co pozwala na dokładniejszą diagnostykę stanu powłoki i jakości przygotowania podłoża.

Różnice w podejściu do betonu i stali

• Powierzchnie betonowe: Beton, z uwagi na swoją heterogeniczność, wymaga szczególnej uwagi przy wyborze miejsca badania. Należy unikać obszarów z uszkodzeniami mechanicznymi czy naturalnymi niejednorodnościami. Dla betonu, zwłaszcza w zastosowaniach naprawczych lub przy ocenie nawierzchni posadzek i chodników, ważne jest też uwzględnienie głębokości nacięcia, aby testować przyczepność powłoki zgodnie z jej faktyczną grubością.

• Powierzchnie stalowe: W przypadku stali, która często poddawana jest procesom antykorozyjnym, szczególnie istotne są etapy czyszczenia i przygotowania podłoża. Usunięcie wszelkich zanieczyszczeń, rdzy czy pozostałości po poprzednich powłokach jest kluczowe, aby zapewnić pełną adhezję nowej powłoki ochronnej. Pull‑off test w tym przypadku pomaga w ocenie efektywności procesów przygotowawczych oraz trwałości zastosowanych powłok ochronnych.

Zastosowanie wyników badania

Uzyskane wartości przyczepności (w MPa) razem z analizą mechanizmu oderwania pozwalają ocenić, czy powłoka spełnia wymagania norm i specyfikacji technicznych stosowanych w budownictwie czy przemyśle. Wyniki mogą wskazywać na konieczność poprawy technologii aplikacji powłoki, zastosowania innego systemu klejenia lub jeszcze dokładniejszego przygotowania powierzchni przed nałożeniem powłoki. Taka diagnostyka jest nieoceniona przy monitorowaniu stanu konstrukcji i przedłużaniu ich żywotności.

Badanie metodą pull‑off jest ustandaryzowane (np. norma PN‑EN 1542 dla konstrukcji betonowych oraz PN‑EN ISO 4624 dla powłok ochronnych) i stanowi jedno z głównych narzędzi w kontroli jakości wykonanych powłok ochronnych, zarówno na powierzchniach betonowych, jak i stalowych

Jak wyglądają badania PULL-OFF?

Podczas badania na powierzchni materiału przykleja się specjalny grzybek za pomocą kleju. Następnie urządzenie PULL-OFF stopniowo zwiększa siłę odrywania grzybka od podłoża. W momencie, gdy grzybek oderwie się, urządzenie rejestruje wartość siły, która była potrzebna do oderwania.

Jakie są zalety badań PULL-OFF?

• Precyzja: Badania PULL-OFF pozwalają na dokładne określenie wytrzymałości na rozciąganie i przyczepności.
• Szybkość: Czas wykonania badania jest stosunkowo krótki.
• Prostota: Metoda badania jest stosunkowo łatwa do przeprowadzenia.
• Szerokie zastosowanie: Badania PULL-OFF mogą być stosowane do różnych materiałów i w wielu branżach.

Jakie są wady badań PULL-OFF?

• Metoda niszcząca: Podczas badania uszkadzana jest badana powierzchnia.
• Zależność od przygotowania próbki: Sposób przygotowania próbki ma duży wpływ na wynik badania.
• Koszt: Wykonanie badań PULL-OFF wymaga specjalistycznego sprzętu, co może wiązać się z pewnymi kosztami.

Gdzie można wykonać badania PULL-OFF?

Badania PULL-OFF można wykonać w specjalistycznych laboratoriach badawczych oraz w niektórych firmach budowlanych.

Jakie normy regulują badania PULL-OFF?

Badania PULL-OFF są regulowane przez szereg norm, w tym m.in. PN-EN 1542 Wyroby i systemy do ochrony i napraw konstrukcji betonowych - Metody badań - Pomiar przyczepności przez odrywanie.  

Słowa kluczowe: badania PULL-OFF, badanie przyczepności, wytrzymałość na rozciąganie, badanie posadzki, badanie beton, badanie powłoki, budownictwo, przemysł.